جهت کاهش بوی خمیرماهیان (بوگیری) فیتوفاگ و بیگ هد از عملیات شستشو توسط غلظت های مختلف آب نمک (3، 2، 1، 3، 0) در زمان های متفاوت (15، 10، 5 دقیقه) استفاده شد. نتایج نشان داد هر قدر استخراج پروتئین های محلول خمیر ماهی توسط آب نمک بیشتر باشد٬ عملیات بوگیری از خمیر ماهی بهترانجام شده است. با استفاده از ارزیابی حسی از فرمول دارای 60، 50 و 70 درصد گوشت ماهی بهینه بوگیری شده نمونه دارای 70 درصد گوشت ماهی به عنوان نمونه بهینه انتخاب شد. از خمیر ماهی مورد نظر دو نمونه دارای دو سطح متفاوت آنتی اکسیدان BHA (0.01 و 0.02 درصد) و یک نمونه فاقد آنتی اکسیدان تهیه شد و برای بررسی تغییرات به مدت 90 روز در -18oC قرار داده شدند. نتایج نشان داد شمارش کلی باکتری ها بعد از 60 روز در رقت معین به صفر می رسد و میزان TVN و اکسیداسیون چربی ها با پیشرفت زمان روند افزایشی نشان داد بنابراین این دو آزمون شیمیایی می توانند به عنوان عوامل اصلی تعیین کننده زمان ماندگاری استفاده شوند.

ماهیان پرورشی در بازار در اندازه ها و قیمت های مختلف عرضه می شوند. هدف از این تحقیق بررسی تناسب ارزش تغذیه ای و ریالی گروه های وزنی مختلف ماهی بیگ هد (Hypophthalmichthys nobilis) و ارائه دو شاخص جهت مقایسه ارزش تغذیه ای در تناسب با قیمت ماهیان می باشد. بدین منظور ماهی بیگ هد در اندازه های بازاری تهیه و محتوای ماده خشک، چربی، پروتئین، خاکستر و بازده فیله آنها تعیین و شاخص تناسب ارزش تغذیه ای و ریالی (NP) و شاخص تفاوت قیمت توجیه شده بر اساس میزان ماده خشک (PDdm) برای گروه های وزنی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که گروه وزنی پایین نسبت به گروه وزنی متوسط و بالا، شاخص NP بالاتری برای ماده خشک، پروتئین، خاکستر و انرژی دارد. شاخص NP برای همه اجزاء تغذیه ای بین گروه متوسط و بالا مشابه بود. تا زمانیکه اختلاف قیمت بین وزن پایین و دو وزن دیگر بیشتر از شاخص PDdm محاسبه شده باشد، وزن پایین جهت خرید توصیه می گردد.

هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان و ارزیابی خطر (HQ) مس در عضله کپور ماهیان پرورشی کپور معمولی (Cyprinus carpio)، آمور یا کپور علفخوار (Ctenopharyngoodon idellus)، بیگ هد یا کپور سرگنده (Hypophthalmichthys nobilis) و فیتوفاگ [(Hypophthalmichthys moltirix) در استان خوزستان می باشد. تعداد 108 عدد ماهیان پرورشی از مراکز پرورش ماهی آزادگان، شوش و شهید احمدیان خرمشهر در سال 1393 نمونه برداری شدند. غلظت مس از روش هضم مرطوب و با کمک دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100 اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد بالاترین میزان مس در ماهیان پرورشی مورد مطالعه مربوط به ماهی بیگ هد (0.83 میکروگرم بر گرم وزن تر) بود که با میزان مس در عضله کپور معمولی و فیتوفاگ اختلاف معنادار(p<0.05)  داشت. کمترین میزان مس مربوط به فیتوفاگ (0.68 میکروگرم بر گرم وزن تر) بود که با بیگ هد اختلاف معناداری (p<0.05) داشت. ارزیابی خطر (HQ) با توجه به سرانه مصرف در تمامی گونه های مورد تحقیق کمتر از 0.1 اندازه گیری شد که بیانگر این نکته است که مصرف این گونه ها هیچ خطری از نظر میزان مس برای مصرف انسان ندارد.

پرورش آب زیان از جمله فعالیت های تولیدی است که می تواند نقش عمده ای در افزایش تولید و مصرف ماهی داشته باشد. اهمیت بازاریابی در بخش پرورش آب زیان از آن جهت است که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان آب زیان حق انتخاب کافی داشته باشند. در این تحقیق وضعیت بازاریابی ماهیان پرورشی گرم آبی در استان مازندران بررسی و حاشیه های بازاریابی و عوامل موثر بر آن تعیین شده است. نتایج نشان داد که حاشیه مطلق بازاریابی برای ماهیان کپور، فیتوفاگ، آمور و بیگ هد به ترتیب 10199، 6078، 12371 و 4387 ریال برای هر کیلوگرم است و در تمامی گونه های مورد بررسی حاشیه خرده فروشی از حاشیه عمده فروشی بیشتر است. ضریب هزینه بازاریابی برای ماهیان کپور، فیتوفاگ، آمور و بیگ هد به ترتیب 7.79، 5.81، 12.87 و %11.75 است. میانگین ناکارآیی کل بازاریابی برای ماهیان کپور، فیتوفاگ، آمور و بیگ هد به ترتیب 31.34، 46.62، 25.2 و 62.55 درصد است. برآورد تابع حاشیه بازاریابی برای ماهیان گرم آبی نشان دهنده میزان اثرگذاری بالا و مستقیم دو متغیر قیمت خرده فروشی و ارزش کالای ارایه شده برای فروش است و متغیرهای قیمت عمده فروشی، هزینه های بازاریابی و میزان تولید کل واحد تولیدی نیز بر حاشیه بازاریابی به طور مستقیم تاثیرگذار است. با توجه به این که ماهیت تعیین قیمت در بازارهای ماهی فروشی به میزان عرضه و تقاضا در زمان حراج بر می گردد، پیشنهاد می شود تا سیاست هایی که بر کنترل عرضه و تقاضا تاثیرگذار است اتخاذ گردد.

تالاب انزلی دارای توان اکولوژیک بالا و شرایط مناسبی برای پرورش کپورماهیان چینی در کنار سایر گونه های موجود می باشد. هدف از این تحقیق، رهاسازی بچه ماهیان و صید مجدد چهار گونه فیتوفاگ، بیگ هد، آمور و کپور معمولی پس از یک دوره 7-4 ماهه و تعیین ضریب بازگشت آن ها می باشد. این تحقیق در بهار و تابستان 1384 با رهاکرد 2200000 قطعه از انواع کپور ماهیان با میانگین وزنی 2±30 گرم به بخش های غربی تالاب انزلی (مناطق آبکنار، ماهروزه و قرابا) در دو نوبت و طی 95 مرحله رهاسازی آغاز گردید. درصد رهاسازی از هر گونه عبارت از 48 درصد آمور، 8.5 درصد بیگ هد، 32.5 درصد فیتوفاگ و 11 درصد کپور بوده است. نمونه برداری به صورت دو بار در هفته و در طول 7 ماه صورت گرفت. وزن با دقت یک گرم و طول با دقت یک میلی متر اندازه گیری شد. جهت پردازش داده ها از نرم افزار Excel استفاده گردید. بیوماس نهایی محاسبه شده این چهار گونه معادل 3.4 تن ماهی آمور، 71.2 تن بیگ هد، 167.8 تن فیتوفاگ و 23.5 تن کپور بود. به طور کلی ایستگاه آبکنار از صید بالاتری نسبت به سایر ایستگاه ها برخوردار بود، زیرا حدود 48 درصد از بچه ماهیان در این منطقه رهاسازی شدند. میانگین طول و وزن ماهیان آمور 3±42 سانتی متر و 26±1121 گرم، میانگین طول و وزن ماهیان بیگ هد 2±47 سانتی متر و 42±1185 گرم، میانگین طول و وزن ماهیان فیتوفاگ 4±49 سانتی متر و 67±1168 گرم و میانگین طول و وزن ماهیان ماهیان کپور معمولی 3±38 سانتی متر و 35±1208 گرم به دست آمد. میزان ضریب بازگشت شیلاتی 10 درصد تعیین گردید.

در این پژوهش، اثر صمغ دانه ریحان و صمغ دانه شاهی به صورت منفرد در غلظت های (0، 25/0، 75/0 و 1) درصد بر خواص ریولوژیکی، رنگ و خواص بافتی نمونه های ژل خمیر ماهی مورد بررسی قرار گرفت. مخلوط خمیر تازه ماهی و غلظت های مختلف صمغ برای بدست آمدن ژل در دمای 75 درجه سانتی گراد به مدت زمان 30 دقیقه حرارت دهی شدند. نتایج حاصل از آزمون روبش کرنش نشان داد که خواص الاستیک ساختار ژلی نمونه ها در فرکانس پایین بیشتر از خواص پلاستیسیته آنها بود در حالیکه آنها در میانه محدوده کرنش، تشکیل نقطه تقاطع دادند. پارامترهای Gch و fƬ مربوط به نمونه های ژل با افزایش غلظت صمغ نسبت به نمونه کنترل کاهش یافت. داده های حاصل از آزمون فرکانس با مدل قانون توان به خوبی قابل پردازش بود. همچنین نتایج این آزمون نشان داد که در فرکانس های پایین همه نمونه های ژل رفتاری شبیه به جامدات دارد در حالیکه در فرکانس های بالاتر مدول افت و مدول ذخیره افزایش یافت. بنابراین چنین رفتاری می تواند مربوط به ساختار ژل های ضعیف باشد. نتایج آزمون روبش دما نشان داد که مقادیر مدول ذخیره و مدول افت برای نمونه های مخلوط با افزایش دما به تدریج کاهش می یابد و پس از گرم شدن با کاهش دما افزایش می یابد. نتایج آزمون آنالیز پروفیل بافت نشان داد که نوع و غلظت صمغ به طور معنی دار (p<0. 05)، سفتی، کشش پذیری و پیوستگی نمونه ها را تحت تاثیر قرار داد. آزمون نفوذ بافت نشان داد که قدرت ژلی نمونه ها با غلظت و نوع صمغ به طور معنی داری تغییر پیدا کرد، بطوریکه با افزایش غلظت صمغ، قدرت ژلی کاهش پیدا کرد و این شدت کاهش در نوع صمغ دانه شاهی بیشتر بود. شاخص های رنگ زرد و قرمز نمونه ها تحت تاثیر نوع و غلظت صمغ به طور معنی داری تغییر پیدا کرد.

به منظور بررسی کشتار کپور ماهیان در شرایط معمولی و با استفاده از جریان الکتریسیته و تاثیر آنها بر برخی شاخص های کیفی گوشت، آزمایشی در اردیبهشت ماه 1389 به مدت 5 ماه در مرکز تحقیقات آبزی پروری دانشکده شیلات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. تعداد 40 ماهی با وزن متوسط 1300±30 گرم و طول متوسط 37±11 سانتیمتر برای آزمایش مورد استفاده قرار گرفت. با قرار دادن ماهیان در آکواریومی که دارای آند و کاتد به ابعاد 60 ´ 40 ´ 30 سانتیمتر و سه چهارم آن از آب معمولی پر گردیده بود، قرار داده شدند. آند و کاتد به دستگاه منبع تغذیه متصل و با تغییر ولتاژ برق، آستانه تحریک، دردناکی و مرگ آنها ثبت گردیده و مشخص شد که آستانه تحریک کپور ماهیان نسبت به جریان الکتریسیته یکسان بوده و اختلاف معنی داری بین آنان مشاهده نگردید (P>0.05) ولی، آستانه دردناکی در ماهی فیتوفاگ از همه کمتر(6±0.38)  ولت و ماهیان کپور، آمور و بیگ هد مشابه بود (7.5±0.49 ولت). همچنین آستانه مرگ در ماهیان کپور و بیگ هد مشابه بوده (18±1.21 ولت) و با ماهیان آمور و فیتوفاگ (15±1.01 ولت) این اختلاف معنی دار بود(P<0.05) . همچنین با بررسی میزان pH و TVN گوشت کپور ماهیان در شرایط کشتار طبیعی و با استفاده از جریان الکتریسیته در یک دوره سه ماهه مشاهده گردید که تغییرات pH گوشت ماهیان در شرایط کشتار طبیعی اختلاف معنی داری را بلافاصله پس از کشتن نداشتند. در حالی که در انتهای ماه دوم و سوم در برخی از گونه ها این اختلاف معنی دار بود (P<0.05). با اندازه گیری میزان TVN در دو شرایط نامبرده شده، مشخص گردید که تغییرات TVN در شرایط کشتار با جریان الکتریسیته اختلاف معنی داری را تا انتهای ماه سوم نشان نداد ولی، این تغییرات در شرایط کشتار طبیعی در انتهای ماه سوم معنی دار بود (P<0.05). بطوریکه ماهی بیگ هد حداقل میزان TVN و کپور و فیتوفاگ دارای حداکثر میزان TVN بوده اند.

روند تغییر کیفیت گوشت چرخ شده ماهی فیتوفاگ(Hypophthalmichthys molitrix)  حاوی محافظ سرمایی طی نگهداری به صورت منجمد با اندازه گیری میزان رطوبت، پروتئین، چربی کل و شاخصهای فساد اکسیداتیو و هیدرولیتیک چربی بررسی شد. گوشت چرخ شده از ماهی فیتوفاگ تازه تهیه شد و با 4% ساکاروز، 4% سوربیتول و0.3 % پلی فسفات (مخلوط با نسبت 1:1 از تتراسدیم پیروفسفات و سدیم تری پلی فسفات) به عنوان محافظ سرمایی مخلوط شد. سپس در پلاستیکهای مخصوص فریزر بسته بندی و در دمای -35oC منجمد و در -18oC برای مدت 6 ماه نگهداری شد. تغییرات میزان رطوبت، چربی کل، پروتئین تام، پراکسید، تیوباربیتوریک اسید و اسیدهای چرب آزاد در ماههای صفر، 1، 2، 3، 4 و 6 مورد بررسی قرار گرفت. میزان پراکسید و اسیدهای چرب آزاد طی  6ماه نگهداری به طور معناداری افزایش یافت (p<0.05). میزان تیوباربیتوریک اسید نیز پس از یک کاهش در ماه دوم، دوباره تا ماه ششم روند افزایشی را نشان داد. میزان رطوبت و چربی کل تغییر معناداری را نشان نداد (p>0.05). مدت زمان نگهداری به صورت منجمد بر میزان پروتئین تام گوشت چرخ شده حاوی نگهدارنده در اکثر ماهها اثر معناداری نداشت (p>0.05).